Cześć
W dzisiejszym artykule opiszę podstawowe informacje o szczypcach ręcznych. Jest to sprzęt, który obok młotków i śrubokrętów jest najczęściej używane w wszelkiego rodzaju pracach .
Budowa szczypiec opiera się na wykorzystaniu dźwigni, która umożliwia zamienić niewielką siłę dłoni przyłożoną do rękojeści na wyraźnie większą siłę, która pojawia się na szczękach i umożliwia efektywne ściskanie lub cięcie.
Im dłuższe kamiona szczypiec tym siła zaciskania jest większa. W przypadku szczypiec, w których wymagana jest znaczna siła zacisku, odległość od rękojeści do złącza musi być większa, a odległość od złącza do szczęk lub ostrzy musi być możliwie jak najmniejsza.
Nie zawsze jest to priorytet. Przykładowo w szczypcach przeznaczonych dla elektryków i elektroników, ważne jest przystosowanie tych narzędzi do pracy w trudno dostępnych miejscach, lub długość i kształt szczęk.
Początki szczypiec w Europie sięgają drugiego tysiąclecia p.n.e. Czyli do czasu kiedy ludzie rozpoczęli wykuwać żelazo. Szczypce używali kowale i hutnicy. Kowalom umożliwiały wyciąganie rozgrzanej stali z kotliny. Hutnikom na wyciąganie tygli z dymarek i zlewaniu stali do form.
Postać obecnych szczypiec nie różni się prawie wcale od tych używanych w czasach starożytnych.
Liczba rodzajów szczypiec wzrastała wraz z rozwojem techniki, a później w związku z wykorzystaniem na skalę masową maszyn. Obecnie wyróżnia się 100 różnych popularnych typów szczypiec. Liczba szczypiec wysoko wyspecjalizowanych wciąż rośnie. Oczywiście takie specjalistyczne narzędzia sporadycznie pojawiają się w sklepach. Przeważnie są one wytwarzane ewentualnie przerabiane z standardowych szczypiec i przystosowane do szczególnych operacji. Produkuje się je w bardzo małych partiach, sięgających czasami kilkadziesiąt sztuk.
Czołowymi producentami w Europie są Knipex, Wiha, Bahco, Gedore, NWS, Facom, Wera, Stanley, Irvin w Polsce Kuźnia, Juko.
Podstawowy podział szczypiec:
Ze względu na kształt szczęk.
Wyróżniamy trzy podstawowe kształty (w przekroju poprzecznym) szczęk: płaskie, półokrągłe i okrągłe. Spotkać można także indywidualne kształty do szczególnych zastosowań.
Ze względu na zastosowanie:
Szczypce tnące (szczypce boczne, szczypce czołowe, obcęgi do usuwania gwoździ ). Mają różnego rodzaju krawędzie tnące, bardzo ostre ( ostrza bez skosu ) dla elektroników do cięcia cieńkich przewodów, do obcinania plastikowych nadlewek elementów z wtryskarek. Ostrza ze skosem do standardowych zastosowań i i ostrza o dużym kącie do cięcia drutu i prętów stalowych.
Szczypce zaciskające, szczypce płaskie, szczypce do rur , szczypce samozaciskowe o różnych kształtach szczęk.
Szczypce uniwersalne, zaciskające i tnące takie 2 w jednym. Są to chyba najbardziej popularne narzędzia. Z regułyich szczęki mają licząc od nita mocującego: krawędzie tnące, półkoliste zębate wcięcia do chwytania elementów okrągłych. A na końcu dwie płaskie zębate powierzchnie do łapania niewielkich elementów. Występują jako: szczypce uniwersalne, szczypce tnące wydłużone, szczypce radiowo-telefoniczne.
Szczypce składają się z trzech części:
1 Dwóch ramion którymi trzyma się narzędzie. Rękojeści powinny być zaprojektowane zgodnie z zasadami ergonomii, tak aby praca szczypcami była bezpieczna i poręczna dla dłoni.
2 Trzpienia łączącego, czyli osi szczypiec. Złącze nie może mieć żadnych luzów, i jednocześnie nie może być mocno spasowane. Jednocześnie przy otwieraniu i zamykaniu jedną ręką, nie może stawiać oporów. Przeważnie są to nity o specjalnej konstrukcji lub specjalnie profilowane śruby z nakrętką samokontrującą.
3 Główki ze szczęką zaciskającą i ostrzem tnącym. Krawędzie główki powinny być dokładnie oszlifowane do odpowiedniego kształtu.
Ze względu na kształt ostrza wyróżniamy:
Szczypce boczne. Jest to rodzaj szczypiec tnących, których krawędź tnąca jest równoległa do linii ramion i znajduje się blisko brzegu szczypiec. Jest to bardzo szeroka grupa narzędzi o zróżnicowanej długości, różnym kształcie i ostrzach dostosowanych do cięcia różnych materiałów.
Szczypce środkowe, zapewniają dużą stabilność i trwałość ostrzy - duży kąt ostrza, co skutkuje wysoką wydajnością cięcia. Wymagają jednak większej siły nacisku.
Szczypce tnące czołowe oraz kątowe używane są wtedy, kiedy dostęp do przecinanego elementu jest ograniczony. Krawędzie tnące są prostopadłe lub nachylona pod kątem do ramion. Mogą być także użyte w sytuacji, kiedy zależy nam aby przewód został przycięty blisko jakiejś powierzchni.
Wszystkie szczypce są odkuwane ze stali stopowej lub niestopowejProdukowane szczypce wykonuje się z odkuwek i odpowiednio obrabia. Zwykłe szczypce produkuje się zestali chromo wanadowej lub węglowej.Sposób produkcji opisany w oddzielnym artykule.
I na koniec temat czasami pomijany - okładziny szczypiec.
Rękojeści muszą za każdym razem spełniać podstawowe zasady ergonomii i funkcjonalności.
Wyróżniamy rękojeści stalowe i z różnego rodzaju tworzyw.
Stalowe rękojeści odpowiednio wyprofilowane ramiona odkuwek, czasami radełkowane dla poleprzenia chwytu.
Rękojeści z tworzyw spełniają rolę identyfikacyjną, ergonomiczną i ochronną -znaczek 1000V.
Do prac pod wysokim napięciem zawsze należy stosować narzędzia z certyfikatem 1000V spełniającym normy bezpieczeństwa wg norm IEC 60900, DIN EN 60900, VDE0680.
Wszystkie szczypce izolowane 1000V KNIPEX są badane pod wieloma względami, aby zagwarantować maksimum bezpieczeństwa użytkownikowi.
Testy obejmują:
Wytrzymałość dialektryczna
Wszystkie szczypce są sprawdzane indywidualnie. Test pod napięciem 10 000 V AC. Po zatwierdzeniu dopuszczone do użytku pod napieciem 1000 V AC. Daje to 10 krotny współczynnik bezpieczeńtwa. Tak dla porównania współczynnik bezpieczeństwa lin stalowych opisany w artykule - http://domtechniczny24.net/index.php/porady-techniczne/239-liny-stalowe-wspolczynnik-bezpieczenstwa-wytrzymalosc
Pomiary na odporność izolacji
Po zanurzeniu w wodzie na 24 h i testuje pod napięciem 10000V przez 3 minuty. Jednocześnie mierzone są wszystkie przebicia prądu. Pozwala to wyeliminować możliwość przeskoku iskry z izolacji na nieosłoniętą główkę szczypiec lub możliwość przebić.
Testy materiału izolacyjnego
Pod naciskiem 20 N, w temperaturze +70o C i pod napięciem 5 000 V AC rękojeści poddawane są pomiarowi na dielektryczne przebicie izolacji.
Testy rękojeści
Pomiar jest wykonywany w temperaturze -25o C. Materiał, z którego wykonano okładzinę zachowuje twardość konieczną do przyjęcia uderzenia przyrządu testowego bez pęknięć i rys.
Testy na przyleganie
Testowanie przylegania materiału, z którego sporządzono izolację, ma na celu wykazanie trwałej przyczepności izolacji do narzędzia. Pomiar polega na poddawaniu szczypiec sile nacisku 500 N przez 168 h w temperaturze +70o C.
i
Test palności
Niski wskaźnik palności izolacji eliminuje ryzyko pożaru.