Cześć, dzisiaj temat:
Ochrona układu oddechowego przed pyłami, dymami i mgłami toksycznymi.
Na przykładzie wyboru ochron układu oddechowego do zagrożeń aerozolami toksycznymi, uwidocznione są tematy wynikające z braku logicznego procesu podejścia w takiej sytuacji. Ukazana jest sugestia analizy "wskaźnika ochronności" jako bazowego kryterium wyboru wzorowanego na NIOSH Respirator Decision Logic.
1. KRYTERIA DOBORU OCHRON UKŁADU ODDECHOWEGO
Trywialny problem z jakim spotykają się producenci i dystrybutorzy ochron dróg oddechowych, to telefon od klienta z pytaniem co ma kupić dla danego stanowiska pracy: malarza, galwanizera, spawacza, operatora maszyny rolniczej, odlewnika. Od wiedzy i doświadczenia pytającego i od doświadczenia sprzedawcy bardzo często zależy życie lub zdrowie pracownika.
Poziom tej wiedzy jest często niewystarczający, a poza tym przepisy i dostępne materiały informacyjne są często niejasne i niekonsekwentne.
Celem niniejszej prezentacji jest wskazanie sposobu dobierania ochrony przed aerozolami toksycznymi i uczulenie zarówno sprzedawcy jak i klientowi} na ewentualne pułapki na tej drodze.
1.1. Podział ochron układu oddechowego
Są dwa typy (zapewnienia pracownikom świeżego powietrza do oddychania).
Można go zaopatrzyć w:
Maskę oczyszczającą powietrze.
Maskę oczyszczającą z dmuchawą.
Nad drugim przykładem nie będziemy się zatrzymywać bo, dysponując źródłem czystego powietrza pozostaje nam jedynie zastanowić się czy to źródło nosić na plecach, przy pasie, czy plątającym nogi w wężu zasilającym.
Zajmiemy się pierwszymprzypadkiem.
Na wstępie ustalimy rodzaje zagrożeń.
Mogło nim być:
1 Aerozole, areozol.
2 Pary i gazy substancji szkodliwych.
3 Aerozole oraz pary i gazy substancji szkodliwych.
Ograniczmy się zgodnie z wcześniejszym założeniem do aerozoli i sprecyzujmy jaki rodzaj ochron dróg oddechowych można stosować:
1 Półmaski jednorazowe - https://domtechniczny24.pl/maski-przeciwpy%C5%82owe-jednorazowe.html.
2 Maski ochronne zaopatrzone w filtry wymienne lub wielokrotnego użytku.
Te drugie mogą funkcjonować na zasadzie wymuszenia przepływu powietrza przez filtr :
oddechem pracownika
wentylatorem (dmuchawą)
W obu tych przypadkach możemy filtry umieścić w konstrukcji:
Ustnika - kłopotliwe i niewydajne rozwiązane.
Półmaski
Pełnej maski
https://domtechniczny24.pl/maski-poch%C5%82aniacze-i-akcesoria.html
Poza maską, w połączeniu z wężem.
A dodatkowo, ochrony z wymuszonym obiegiem powietrza mogą być oparte o konstrukcję kaptura lub hełmu. Jak widać, fundamentalnym czynnikiem wszystkich tych ochron są filtry.
1.2. Klasyfikacja filtrów
Podział przyjęty w Europie przewiduje trzy klasy filtrów:
P1 - filtr przeciwko pyłom, dla których NDS jest nie mniejszy od 2 mg/m3 (z wyłączeniem pyłów azbestu)
P2 - filtr przeciwko pyłom, dymom i mgłom, dla których NDS jest nie mniejszy od 0,05 mg/m3 oraz pyłom azbestu
P3 - filtr przeciwko pyłom, dymom i mgłom, dla których NDS jest mniejszy od 0,05 mg/m3
Natychmiast po wejściu w życie tej klasyfikacji zaczęły się niekonsekwencje w oznaczaniu filtrów tymi klasami. Aby zrozumieć jak groźna może być ona dla potencjalnego klienta, trzeba przypomnieć jaki główny parametr i jakimi metodami jest testowany przy określaniu klasy filtrów. Tym parametrem jest skuteczność filtracji. Bada się ją w Europie dwiema metodami:
Testem aerozolu chlorku sodu,
Testem mgły olejowej.
Pierwszy aerozol jest typowym aerozolem stałym: suche kryształki chlorku sodu zawieszone są w powietrzu. Zbadanie filtrów tym aerozolem odpowiada więc na kwestie jak skuteczny będzie filtr przeciw aerozolom stałym (pyły i dymy).
Drugi aerozol jest typowym aerozolem ciekłym: kropelki oleju zawieszone są w powietrzu. Zbadanie filtrów tym aerozolem odpowiada więc na pytanie, jak skuteczny będzie filtr przeciw aerozolom ciekłym (mgła cieczy). Wymagane skuteczności dla poszczególnych klas podano poniżej.
Klasa filtru
Współczynnik filtracji aerozolu przy przepływie 95 dm3/min.
Współczynnik filtracji aerozolu przy przepływie 95 dm3/min.
Opory przepływu przy przepływie
Opory przepływu przy przepływie
Klasa filtru |
Wskaźnik filtracji aerozolu przy przepływie 95 dm3/min. |
Wskaźnik filtracji aerozolu przy przepływie 95 dm3/min. |
Opory przepływu przy przepływie |
Opory przepływu przy przepływie |
|
chlorek sodu |
mgła olejowa |
30 dm 3/min. |
95 dm 3/min. |
P1 |
maks. 20% |
nie bada się |
maks. 60 Pa |
maks. 210 Pa |
P2 |
maks. 6% |
maks. 2% |
maks. 70 Pa |
maks. 240 Pa |
P3 |
maks.0.05% |
maks. 0.01% |
maks. 120 Pa |
maks. 420 Pa |
Pojawiły się w ostatnich latach bardzo skuteczne półprodukty filtracyjne, uzyskiwane z włókien sztucznych metodą wydmuchu w strumieniu gorącego powietrza (tzw. materiały pneumotermiczne). Fundamentalnym mechanizmem filtracji jest w nich zjawisko oddziaływań elektrostatycznych pomiędzy naładowanym włóknem i odmiennie naładowanymi cząstkami aerozolu. Filtry wykonane z tego półproduktu są bardzo wydajne gdy bada się je metodą chlorku sodu, szybko z kolei tracą swoje cechy filtracyjne gdy kropelki cieczy neutralizują ładunek na włóknach. Efekt ten uwidacznia się w teście mgły olejowej, ale dopiero w trakcie dłuższego badania.
Są na rynku filtry oznakowane jako P2 niewytrzymujące testu mgły olejowej.
Dla rozróżnienia, czy filtry nadają się jedynie do filtracji cząstek stałych (pyłów i dymów) czy także cząstek ciekłych (mgieł) wprowadza się obecnie oznakowanie rozróżniające podklasy: P2S dla pyłów i dymów oraz P2SL dla pyłów, dymów i mgieł. Co gorsza zaczyna sobie torować drogę na rynek również podklasa P3S.
Dla porównania można podać, że USA stale trzyma się swojej krajowej systematyki filtrów i używa dodatkowych testów dla ich oceny. Klasy filtrów wg standardów USA to:
przeciwko pyłom o NDS nie mniejszym niż 0,05 mg/m3
przeciwko dymom o NDS nie mniejszym niż 0,05 mg/m3
przeciwko mgłom o NDS nie mniejszym niż 0,05 mg/m3
przeciwko pyłom, dymom i mgłom o NDS mniejszym niż 0,05 mg/m3
przeciwko pochodnym radonu
przeciwko pyłom i mgłom zawierającym azbest.